Ewa Maksymiuk pochodzi z Zamojszczyzny. Poszukując dyplomowego tematu, wróciła w swoje rodzinne strony. Jej uwagę zwróciła wzniesiona ponad trzysta lat temu synagoga w Tarnogrodzie.

Budynek, chociaż zdewastowany przez Niemców,cudem przetrwał ostatnią wojnę. Do połowy lat 80.był użytkowany jako magazyn Gminnej Spółdzielni, następnie został odbudowany i zaadaptowany do roli biblioteki dzięki staraniom lokalnej społeczności i wojewódzkiego konserwatora zabytków. Chociaż te działania zapewne uchroniły obiekt przed postępującą degradacją lub nawet uratowały przed całkowitym zniszczeniem, to nie wpłynęły korzystnie na przestrzeń i klimat unikalnego wnętrza.

Zbudowana wtedy antresola pozbawiła wnętrze synagogi monumentalnego charakteru właściwego świątyni, zasłoniła też kamienną oprawę aron ha-kodesz, stanowiącą najistotniejszy zachowany element wnętrza.

Ewa adaptując wnętrze zabytkowej synagogi na miejsce spotkań z kulturą, a zarazem obiekt przystosowany do zwiedzania, przywraca jej pierwotny charakter. Brakujące elementy wyposażenia zastępuje zaprojektowanymi przez siebie współczesnymi obiektami. Centralnym elementem kompozycji wnętrza czyni mobilny podest, zbudowany z modułowych elementów, nawiązujący do charakterystycznej dla synagog bimy. Można go przestrzennie przekształcać w zależności od funkcji, jaką ma w danej sytuacji pełnić.

Jednak tym, co najbardziej jako promotor w tej pracy cenię, jest nastrój wnętrza, jaki udało się Ewie uzyskać.

dr Radosław Skalski